آموزش به کودکان از سال ششم و هفتم وارد مرحله رسمی خود می‌شود. اما بسیاری از والدین از نداشتن تمرکز در کودکان خود شکایت دارند. به نظر شما راه‌های افزایش تمرکز در کودکان هفت ساله چیست؟ چطور می‌توان کودکان را به افزایش سطح تمرکز ترغیب کرد؟
پاسخ سوالات مطرح شده را در این مقاله از سایت سخن امید خواهید یافت. با ما همراه باشید.
چرا تمرکز در کودکان اهمیت دارد؟
یکی از مهم‌ترین ملزومات یادگیری و افزایش هوش کودکان، افزایش تمرکز در کودکان است. کودکان بدون تمرکز نمی‌توانند به اندازه سایر همسالان‌شان پیشرفت داشته باشند و ممکن است به مرور زمان برایشان مشکل ایجاد شود.
بسیاری از کودکان در سنین ابتدایی آموزشی به اندازه کافی تمرکز ندارند. آنها دوست ندارند مدتی طولانی روی مسائل آموزشی متمرکز شوند و بعد از مدت کوتاهی کلافه و خسته میشوند. ممکن است والدین کودکان با دیدن این مشکل، نگران شوند و در پی راه حل باشند.
البته باید یادآوری کنیم که نداشتن تمرکز در کودکان در سنین هفت تا هشت سالگی، مساله‌ای غیرطبیعی نیست. کودکان در سنین پایین با مفهوم وظیفه و احساس مسئولیت آشنا نیستند.
آنها لزومی نمی‌بینند وقت خودشان را برای چیزی بگذارند که علاقه‌ای به آن ندارند. برای همین در لحظه‌ای که احساس کنند حوصله‌شان از پرداختن به مطالب درسی یا سایر فعالیت‌ها سررفته است، از آن دست می‌کشند.
آنها به مرور یاد می‌گیرند الزاما هرچیزی که انجام می‌دهند، همان چیزی نیست که برایشان جذاب باشد. مفهوم وظیفه، الزام و تکلیف از مفاهیمی هستند که از این سنین کم‌کم در ذهن کودک شکل می‌گیرد و با آموزش‌های والدین یا محیط مدرسه با آن آشنا میشوند و تمرین می‌کنند.
خبر خوب اینکه تمرین‌های افزایش تمرکز در کودکان ساده هستند و با قواعد پیش‌پا افتاده‌ای قابل اجرا هستند. اما باید توجه کنید از آنجایی که بیشتر وقت کودک در خانه می‌گذرد، افزایش تمرکز در کودکان این سنین باید با صبر و حوصله والدین صورت بگیرد.
توجه به شرایط فیزیکی کودک
شرایط فیزیکی کودک در افزایش تمرکزش نقش پررنگی دارد. سعی کنید حتما قبل از مطالعه از کافی بودن خواب شبانه‌روزی او مطمئن شده باشید. لازم است که کودک بعد از مدرسه دقایقی چرت بزند تا خستگی‌اش برطرف شود.
خواب کافی به افزایش کارایی ذهن کمک زیادی می‌کند. کودکی که کمبود خواب داشته باشد نمی‌تواند تمرکز کند و یادگیری‌اش هم افت خواهد کرد.
سعی کنید قبل از اینکه کودک را برای مطالعه و تمرکز بر درس آماده کنید، تمام نیازهای روزانه‌اش تامین شده باشد. کودک باید قبل از مطالعه غذا خورده باشد، اگر نیاز به استحمام دارد حمام رفته باشد و هرچیزی که ممکن است ذهنش را مشغول خود کند انجام شده باشد. این مساله تاثیر زیادی بر افزایش سطح یادگیری و تمرکز کودک خواهد گذاشت.
تغذیه
از نقش تغذیه در بهبود وضعیت تمرکز کودک و کارایی مغز او غافل نشوید. کودکان در سنین رشد و یادگیری نیاز زیادی به ریزمغزی‌های هرم تغذیه دارند. توجه کنید که کودک حتما غذای سالم و کامل بخورد.
تغذیه روزانه کودک باید از گروه‌های مختلف غذایی تشکیل شده باشد و از نقش مهم پروتیئن‌ها در افزایش تمرکز ذهن غافل نشوید. حبوبات، گوشت‌ها، ماهی، تخم‌مرغ و خشکبار برای افزایش تمرکز در کودکان بسیار مهم هستند.
همچنین مصرف سبزیجات به خاطر وجود آنتی اکسیدان و رساندن آن به بدن، نقش موثری در افزایش کارایی ذهن کودک دارند. از خانواده کلم‌ها و سایر سبزیجات تا بسیاری از سیفی‌جان مانند گوجه در این دسته جا می‌گیرند.
توجه به محیط کودک
کودکان از توانایی کمتری در دور کردن محرک‌ها از حواس خودشان دارند. برای همین قرار گیری آنها در محیطی که از محرک‌های محیطی خالی نیست باعث بهم زدن تمرکز آنها می‌شود. سعی کنید مکانی را برای درس خواندن یا هرفعالیتی که نیاز به تمرکز دارد درنظر بگیرید که هیچ محرکی در آن نباشد.
تلویزیون، تبلت، لپ‌تاپ، اسباب‌بازی یا کودکان دیگر می‌توانند توجه کودک را به خودشان جلب کنند و تمرکز او را برهم بزنند. بهتر است محیط اطراف کودک ساده و بدون هرچیز جالب توجه که باعث پرتی حواس می‌شود، باشد. می‌توانید محیطی کوچک در گوشه‌ای از خانه که به دور از هیاهو و سروصدا است برای او درست کنید که مخصوص تمرین تمرکز و درس خواندن باشد.
این محیط می‌تواند شبیه به کتابخانه‌ای کوچک باشد که چیزی جز وسایل درسی و کتابها در آن نیست. با این کار، درس خواندن او هم شکلی رسمی به خود می‌گیرد و باعث می‌شود که کودک توجه بیشتری به این فعالیت نشان بدهد و حتی باعث علاقمندی او به این فعالیت می‌شود.
سعی کنید محیط را ساکت کنید تا چیزی برای حواس‌پرتی او باقی نماند. گاهی پخش کردن موسیقی ملایم باعث می‌شود کارکرد مغز کودک در تمرکز بهبود پیدا کند. از موسیقی‌های بدون کلام ملایم غافل نشوید.
صبور باشید
قرار نیست کودک شما به سرعت تمرکز بدون وقفه و طولانی‌مدت را یاد بگیرد. اقتضای سن او ایجاب می‌کند که تمرکز بسیار کمتری نسبت به بزرگسالان داشته باشد. به طور کلی یک فرمول برای محاسبه میزان تمرکز نرمال کودکان وجود دارد. برای به دست آوردن میزان تمرکز نرمال کودکتان کافیست سن او را در عدد ۵ ضرب کنید.
بنابراین برای مثال کودکان هفت ساله به طور متوسط باید ۳۵ دقیقه بدون وقفه تمرکز داشته باشد. یعنی اگر شما از کودکتان انتظار داشته باشید بیشتر از ۳۵ دقیقه بدون وقفه روی موضوعی متمرکز شود، از او انتظار نابجایی داشته‌اید.
انتظارتان را در حد منطقی و معقول از کودکان کاهش دهید و برای افزایش بهره‌وری سن او صبر داشته باشید. کودک شما قدم به قدم رشد خواهد کرد و در این راه بیشتر از هرچیزی به همراهی و کمک شما نیاز خواهد داشت. با عجله فقط به کودکتان استرس و تشویش وارد می‌کنید و پیشرفت او را از حالت نرمال کندتر می‌کنید.
به کودک استراحت بدهید
میان فعالیت‌هایی که کودک انجام می‌دهد به او استراحت بدهید. از کودک توقع نداشته باشید که بدون وقفه چند ساعت روی موضوعی متمرکز شود و هیچ کار دیگری نکند. حتی بزرگسالان هم توانایی چنین کاری را ندارند و مغز آنها خسته خواهد شد.
بهتر است هر چند دقیقه یک بار به کودکتان استراحت بدهید. می‌توانید این زمان را به نسبت توانایی کودکتان تنظیم کنید. مثلا می‌توانید از هر ده دقیقه یک‌بار شروع کنید و کم‌کم مدت زمان را افزایش دهید.
استراحت دادن به کودک باعث می‌شود که مغز او کمتر خسته شود و انرژی‌اش برای فعالیت موردنظر افت نکند. می‌توانید در زمان استراحت کوتاه کودک را آزاد بگذارید تا فعالیت‌های مورد علاقه‌اش را انجام دهد یا میان‌وعده مورد علاقه‌اش را بخورد.
این کار باعث می‌شود که سطح انرژی کودک برای فعالیت موردنظر بالا برود و احساس خستگی کمتری داشته باشد.
فعالیت موردنظر را برای کودک جذاب کنید
همانطور که اول هم اشاره کردیم، کودکان در خود لزومی برای انجام وظایف نمی‌بینند. اساسا برای نظام فکری آنها چیزی به نام وظیفه تعریف نشده است. برای همین زود از فعالیت‌هایی که حکم وظیفه یا تکلیف برایشان دارد دلزده میشوند و از آن دست می‌کشند.
اما چاره این است که فعالیت مورد نظر را برای کودکان به فعالیتی جذاب تبدیل کنیم. خوشبختانه در سالهای اخیر تکنیک‌های جالبی برای تدریس جذاب معلم‌ها در مدرسه ابداع شده است که باعث می‌شود تمرکز کودکان در کلاس افزایش پیدا کند.
در خانه هم می‌توان فعالیتی مانند درس خواندن را تبدیل به نوعی بازی کرد. جذاب کردن فعالیت موردنظر با توجه به علاقه و سلیقه کودک می‌تواند از تلفیق نقاشی و رنگ‌آمیزی تا بازی کردن نقش‌های مختلف را در بربگیرد.
وظایف کودک را به وظایف کوچک تقسیم کنید
توقع‌تان را از کودکتان کاهش دهید. از او انتظار نداشته باشید که در شروع کار حجم زیادی از مطالب درسی را بخواند و بتواند روی موضوع خاصی تمرکز کند. حتی اگر کودک از پس توقع شما بربیاید، پس از مدت کوتاهی خسته خواهد شد.
سعی کنید وظایف او را به قسمت‌های کوچک‌تر تقسیم کنید. مثلا اگر قرار است یک فصل از یک کتاب را بخواند، فصل مورد نظر را به چند صفحه تقسیم کنید و از او بخواهید در چند مرحله صفحات تعیین شده را بخواند.
نظام پاداش و تنبیه را روی کودک پیاده سازی کنید
پیاده‌سازی نظام پاداش و تنبیه روی کودک را جدی بگیرید. اگر به وظایف محوله درست عمل کرد و توانست به خوبی از پس آنها بربیاید، تشویقش کنید. می‌توانید به او وعده بدهید که اگر تکلیفش را درست انجام داد می‌تواند برای یک ساعت بازی مورد علاقه‌اش را انجام دهد.
یا اگر توانست برای یک ساعت درس بخواند، این حق را دارد که برای شام شب تصمیم بگیرد. پاداش‌های کوچک اینچنینی می‌تواند عامل خوبی برای تشویق او به انجام وظایف باشد. با این ترفند، کم‌کم انجام وظایف برای او تبدیل به امری عادی و جزیی از روتین روزانه‌اش خواهد شد.
کودک را به پیروی از برنامه‌ها عادت دهید
یکی از موارد مورد توجه در افزایش ظرفیت تمرکز کودک این است که او را به برنامه‌ریزی روزانه و پیروی از آن عادت دهیم. کودک باید بدانید که انجام تکالیف روزانه جزیی از برنامه همیشگی‌اش هست.
در آن صورت خواهد فهمید که باید به برنامه‌اش عمل کند و به انجام وظایفش عادت خواهد کرد. از طرفی داشتن برنامه به ذهن کودک سامان می‌بخشد و او را به پیروی از نظام‌بندی خاص عادت می‌دهد.
لازم نیست که اوایل کار به صورت سفت و سخت کودک را موظف به پیروی از برنامه روزانه کنید. همین که کودک بداند برای کارهای روزانه‌اش نیاز به پیروی از برنامه خاصی دارد کافیست. به مرور پایبندی او به برنامه‌های روزانه را افزایش دهید.
برای افزایش تمرکز کودک، با او بازی کنید
بازیها علاوه بر سرگرم کردن کودکان کارایی زیادی برای آنها دارند. بازیها کودکان را تربیت می‌کنند. به آنها آموزش می‌دهند و باعث افزایش توانایی‌های ذهنی آنها میشوند. بازی‌های زیادی وجود دارند که می‌توانند باعثافزایش تمرکز در کودکان شوند. این بازیها اصولا بر عنصر تمرکز استوار هستند و در به‌کار گیری این قوه کودکان نقشی اساسی دارند.
پازل، کارت بازی، ترتیب‌گذاری، بازی مجسمه، حدس زدن کلمات و حدس زدن جابه‌جایی‌ها از جمله نمونه‌هایی از بازی‌هایی هستند که می‌توانند به توان تمرکز کودکان قدرت ببخشند.
دو تصویر مشابه با تفاوت‌های اندک را جلوی کودک بگذارید و از او بخواهید تفاوت‌های میان دو تصویر را حدس بزند. با کودک بیست سوالی بازی کنید. این بازی باعث می‌شود کودک برای حدس زدن کلمه‌ای که در ذهن شماست تمام آموخته هایش را مورد ارزیابی قرار دهد و این کار باعث افزایش تمرکز او خواهد شد.
سخن پایانی
تلاش کنید در فرآیند رشد کودکان، بیشتر با آنها وقت بگذرانید. سعی شما باید بر این باشد که به بازی کردن نقش حاکم و فرمانروا، نقش یک دوست و پشتیبان را در کنار کودک ایفا کنید. با این کار باعث افزایش اعتماد به نفس کودک خواهید شد و فرآیند رشد او بهتر به تکامل و تعالی خواهد رسید.
در پایان از توجه شما همراهان گرامی و همچنین مطالعه این مقاله از وبسایت سخن امید سپاسگزارم.
