در این مقاله قصد داریم به هوش مالی یا اقتصادی یا به زبان عامیانه ی خودمون به شم اقتصادی بپردازیم
در این مقاله می‌خواهیم شما را با هوش مالی خود بیشتر آشنا کنیم. تا بتوانید کارهای بزرگی انجام دهید و به جامعه‌ی ثروتمندان خوش آمد بگید. بسیاری از افرادی که دنبال پول و ثروت هستند فکر می‌کنند که پولدار شدن یک جادو است یا روش‌ها و فرمول‌های جادویی دارد اما من به شما می‌گویم اصلا اینجوری نیست.
یکی از هوش‌های انسان که اخیرا هم اساتید زیادی در سرتاسر جهان اهمیت و کاربرد آن را بسیار پر رنگ کرده‌اند و در زندگی امروزه به خصوص در عرصه سرمایه گذاری های نوین نقش پررنگ تری به خود گرفته است، هوش مالی است.
بدون رشد هوش مالی یقینا حتی یک فرد موفق و یا شخصی که پول زیادی بدست آورده، هر چه قدر هم که دارای پشتوانه مالی باشد شکست خواهد خورد.
یکی از انوع هوش ها، هوش مالی یا اقتصادی نام دارد که مربوط به مسائل اقتصادی می شود در واقع برای تشخیص و ارائه راه حل در جهت بهبود مشکلات اقتصادی و مالی از این نوع هوش استفاده می‌شود.
شما یک IQ یا بهره‌ی هوشی دارید، که مخفف “intelligence quotient” است، و سطح کلی هوش شما را ارزیابی می‌کند و یک آی‌کیوی هیجانی (emotional IQ)هم دارید، که میزان توانایی شما در کنترل هیجان‌هایتان را می‌سنجد.
آی‌کیو یا بهره‌ی هوشی مالی شما با هوش مالی‌تان سنجیده می‌شود و نشانگر این است که شما چقدر خوب از پس مسائل مالی برمی‌آیید
این نکته را باید در نظر داشت که اگر بتوانید مشکلات مالی را حل کنید هوش مالی شما رشد می‌کند و وقتی هوش مالی رشد کند ثروتمندتر می‌شوید و اگر مشکلات مالی را حل نکنید روز به روز فقیرتر می‌شوید.
فرض کنید که شما در حال خرید و فروش کالای خاصی هستید، در این صورت تاجر نامیده خواهید شد. تجار کمیسیون بیشتری به دلالان می پردازند، در این بین افراد و اداره دارائی قسمتی از سود معامله را طبق قانون به خود اختصاص می‌دهند. اگر شما هوش مالیاتی خوبی داشته باشید می توانید از این هزینه ها درصد قابل توجهی کم کنید .
اگر در یک جریان مالی، مفهوم سرمایه، بدهی، درآمد و هزینه را به درستی درک کنید، شانس شما برای ثروتمند شدن وکسب درامد به شدت افزایش می یابد. “رابرت کیوساکی”در روانشناسی نوین، هوش انسان را به چند بخش تقسیم کردند که یکی از آنها هوش مالی ویا همان شم اقتصادی است.
هوش مالی در مقایسه با ضریب هوش مالی
اغلب ما می‌دانیم فردی با ضریب هوشی ۱۳۰ باید باهوش‌تر از فردی با ضریب هوشی ۹۵ باشد.
همین نسبت را می‌توان در ضریب هوش مالی در نظر گرفت. شما می‌توانید در حوزه‌ی هوش آکادمیک یک نابغه باشید، اما هوش مالی‌تان در حد یک ابله باشد.
اغلب پرسیده می‌شود: فرق بین هوش مالی و ضریب هوش مالی چیست؟ پاسخ این است:
هوش مالی بخشی از هوش ذهنی ماست که در حل مشکلات مالی از آن استفاده می‌کنیم.
ضریب هوش مالی، مقیاس سنجش این هوش یا نحوه‌ی تعیین کیفیت هوش مالی ماست. به عنوان مثال، اگر درآمد من ۱۰۰ هزار دلار است و ۲۰ درصد آن را مالیات می‌دهم، نسبت به کسی که ۱۰۰ هزار دلار درآمد دارد و ۵۰ درصد آن را مالیات می‌دهد، هوش مالی بیشتری دارم.
در این مثال، کسی که درآمد خالصش پس از کسر مالیات ۸۰ هزار دلار است، نسبت به کسی که درآمد خالص او پس از کسر مالیات ۵۰ هزار دلار است ضریب هوش مالی بیشتری دارد.
هر دوی آنها دارای هوش مالی هستند؛ اما کسی که پول بیشتری را برای خودش نگه می‌دارد، ضریب هوش مالی بیشتری دارد.
اهمیت هوش مالی از دیدگاه رابرت کیوساکی
رابرت کیوساکی، در کتاب جدیدش با عنوانِ «شانس دوم: پول شما، زندگی شما، دنیای ما» یکبار دیگر به اهمیت هوش مالی اشاره می‌کند و می‌نویسد:
زمانی که می‌خواهید ثروتمند شوید، نیاز دارید بدانید چه رفتاری با پول نشان دهید.
پول مانند سگ دست آموزتان است، اگر بتوانید رفتار صحیحی با او نشان دهید، هر زمانی که برایش تکه چوبی پرت کنید خیلی سریع می‌رود و آنرا برایتان می آورد… پول هم دقیقا همینطور کار می‌کند.
اگر بتوانید مفهوم جریان مالی، سرمایه و بدهی را بدانید، شانس شما برای ثروتمند شدن به طرز عجیبی افزایش پیدا می‌کند.
دلیلِ اینکه اکثر افراد مشکلات مالی دارند و هرگز نمیتوانند از گردآب بدهی وقسط خارج شوند عدم آگاهی از این ۳ مفهوم ساده است؛ آنها جریان پولی زیادی در خروجی و جریان پولی کمی در ورودی دارند.
پنج ضریب اصلی هوش مالی
پنج ضریب برای هوش مالی وجود دارد که شامل کسب پول (درآمد) بیشتر، حفاظت از پول، بودجه‌بندی پول، اهرم ساختن از پول و ارتقاء دانش مالی است.
در ادامه جزییات این موارد را بخوانید.
هوش مالی شماره ۱: کسب پول بیشتر
همه‌ی ما از هوش مالی کافی برای کسب پول برخورداریم.
هر قدر درآمد شما بیشتر باشد، ضریب هوش مالی شماره ۱ شما بالاتر است؛ به عبارت دیگر، کسی که سالیانه ۱ میلیارد تومان درآمد دارد، نسبت به کسی که در سال ۳۰۰ میلیون تومان درآمد دارد، از ضریب هوش مالی بالاتری برخوردار است.
چنانچه هر یک از آنها سالیانه ۱ میلیارد تومان درآمد داشته باشد، کسی که نسبت به دیگری مالیات کمتری می‌دهد، همان شخصی است که از ضریب هوش مالی بالاتری برخوردار است. زیرا او با توجه به بهره‌برداری از ضریب هوش مالی شماره ۲، حفاظت از پول، به هدف دستیابی به یکپارچگی مالی نزدیک‌تر است.
همه‌ی ما می‌دانیم که ممکن است کسی ضریب هوش علمی بالایی داشته باشد و در کلاس درس یک نابغه باشد، اما در دنیای واقعی توانایی کسب پول زیاد را نداشته باشد.
رابرت کیوساکی می‌گوید پدر بی‌پولم، معلمی بزرگ و مردی سخت‌کوش بود، او ضریب هوش علمی بالایی داشت، اما ضریب هوش مالی او پایین بود. او در دنیای علمی عملکرد خیلی خوبی داشت، اما در جهان کسب و کار ضعیف بود.
هوش مالی شماره ۲: حفاظت از پول
حقیقتی ساده وجود دارد مبنی بر این که همه می‌خواهند پولتان را از شما بگیرند؛ اما همه‌ی کسانی که پولتان را می‌گیرند، کلاه‌بردار یا قانون‌شکن نیستند.
یکی از بزرگ‌ترین شکارچیان مالی پول ما، مالیات‌ها هستند.
دولت‌ها به طور قانونی پولمان را از چنگمان در می‌آورند.
چنانچه ضریب هوش مالی شماره ۲ فردی پایین باشد، مالیات‌های بیشتری پرداخت خواهد کرد و هزینه‌های بیشتری بر دوش او خواهد بود.
این ضریب هوش مالی بیان می‌کند تا باید تا حد ممکن سود خالص را افزایش داد. کسی که کسب و کاری دارد و بطور مثال سالیانه ۱ میلیارد تومان درآمد بدست می‌آورد ولی ۹۰۰ میلیون تومان از آن هزینه می‌شود در این ضریب هوش مالی ضعیف است.
فردی که هزینه‌های کمتری می‌پردازد، از ضریب هوش مالی بالاتری برخوردار است.
هوش مالی شماره ۳: بودجه‌بندی پول
بودجه‌بندی پول، نیازمند هوش مالی بسیار زیادی است.
بسیاری از مردم پول خود را مثل یک فقیر بودجه‌بندی می‌کنند تا هم چون فردی ثروتمند.
بسیاری از مردم پول خیلی زیادی به دست می‌آورند، اما نمیتوانند پول زیادی برای خودشان نگه دارند، زیرا بودجه‌بندی فقیرانه‌ای دارند.
به عنوان مثال فردی که ۲۰۰ میلیون تومان در سال درآمد دارد و تمام آن را خرج می‌کند، نسبت به کسی که ۱۰۰ میلیون تومان در سال درآمد دارد و می‌تواند با بودجه‌ای ۳۰ میلیون تومانی به خوبی زندگی کند و ۷۰ میلیون تومان آن را سرمایه‌گذاری کند، از ضریب هوش مالی شماره ۳ پایین‌تری برخوردار است.
این که بتوانیم به رغم میزان درآمدمان، خوب زندگی کنیم و با این حال سرمایه‌گذاری نیز داشته باشیم، نیازمند سطح بالایی از هوش مالی است.
هوش مالی شماره ۴: اهرم ساختن از پول
پس از این که فردی درآمد مازاد خود را بودجه‌بندی کند، چالش بعدی او این است که درآمد مازاد خود را سرمایه‌گذاری نماید.
اغلب مردم درآمد مازاد خود را در بانک سرمایه‌گذاری می‌کنند.
زمانی که تورم پایین‌تر از نرخ سود بانکی بود، این کار هوشمندانه‌ای محسوب می‌شد. اما وقتی تورم بالاتر از سودی باشد که بانک پرداخت می‌کند با نگهداری پول در بانک فقط پول شما بی‌ارزش می‌شود و سودی واقعی بدست نمی‌آورید.
مثلا اگر تورم سالیانه ۳۵ درصد باشد و بانک ۲۰ درصد پرداخت کند شما ۱۵ درصد از ارزش پولتان را از دست می‌دهید.
میلیون‌ها نفر در ایران نمی‌دانند پول خود را کجا سرمایه‌گذاری کنند، به همین دلیل درآمد مازاد خود را در صندوق‌های مشترک با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌کنند یا آنرا به بانک می‌سپارند، با این امید که پول خود را به سودآوری برسانند.
گرچه پس‌انداز و سرمایه‌گذاری در سبدهای سهام متنوع صندوق‌های مشترک، نوعی اهرم ساختن از پول است، راه‌های بهتری نیز برای سودآور کردن پولتان وجود دارند.
هر فرد صادقی باید بپذیرد که پس‌انداز کردن پول در بانک و سرمایه‌گذاری در صندوق‌های مشترک، نیازمند هوش مالی زیادی نیست.
پس‌انداز کردن پول و سرمایه‌گذاری آن در صندوق‌های مشترک کار سختی نیست و هوش مالی بالایی نیاز ندارد.
ضریب هوش مالی شماره ۴ بر اساس نسبت سودآوری به سرمایه‌گذاری ارزیابی می‌شود.
به عنوان مثال، فردی که ۵۰ درصد از پول خود را به عنوان سود دریافت می‌کند، نسبت به کسی که ۵ درصد سود می‌گیرد، ضریب هوش مالی شماره ۴ بالاتری دارد؛ و کسی که بابت سودهایی که بدست آورده مالیات کمتری می‌پردازد از ضریب هوش مالی بالاتری برخوردار است.
هوش مالی شماره ۵: ارتقاء دانش مالی
در این جمله نکته‌ی بسیار خردمندانه‌ای نهفته است:
قبل از اینکه بتوانید بدوید، باید راه رفتن را بیاموزید.
این امر درباره‌ی هوش مالی صدق می‌کند.
پیش از آنکه مردم بتوانند یاد بگیرند که چگونه از محل سرمایه‌گذاری خود صاحب سودهای چشمگیر شوند (ضریب هوش مالی شماره ۴: اهرم ساختن از پول)، باید نحوه‌ی راه رفتن را بیاموزند، بدین معنا که اصول و قواعد هوش مالی را فرا بگیرند.
یکی از دلایلی که بسیاری از مردم با ضریب هوش مالی شماره ۴، اهرم ساختن از پول، مشکل دارند، این است که یاد گرفته‌اند پولشان را به دست «کارشناسان» مالی همچون بانک‌ها و صندوق‌های مشترک سرمایه‌گذاری بسپارند.
مشکل سپردن پولتان به کارشناسان مالی این است که خودتان از یادگیری باز می‌مانید و نمی‌توانید هوش مالی خود را افزایش دهید و در نتیجه نمی‌توانید کارشناس مالی شوید.
اگر فردی دیگر پول شما را مدیریت کند و مشکلات مالی شما را حل نماید، شما نمی‌توانید هوش مالی خود را افزایش دهید. در حقیقت، شما با پول خودتان باعث پرورش هوش دیگران می‌شوید!
چنانچه بنیانی مستحکم از دانش مالی داشته باشید، ارتقاء هوش مالی برایتان آسان است؛ اما در صورتی که ضریب هوش مالی شما ضعیف باشد، دانش مالی جدید می‌تواند برایتان گیج‌کننده و دارای کمترین ارزش باشد.
یکی از مزیت‌های کسب دانش مالی این است که به مرور زمان نسبت به اطلاعات مالی پیچیده‌تر درک بهتری خواهید داشت، درست همان‌طور که ریاضیدانان می‌توانند پس از سال‌ها حل مسائل ریاضی، معادلات پیچیده را حل کنند؛ اما باز هم نیاز دارید قبل از اینکه بدوید، راه رفتن را یاد بگیرید.
اکثر ما در کلاس، جلسه‌ی سخنرانی، یا گفت و گویی با محوریت چنین اطلاعاتی بوده‌ایم. یا در کلاسی حضور داشتیم که اطلاعات مورد بحث چنان پیچیده بودند که هر چه تلاش کردیم نتوانستیم آنها را بفهمیم. این بدان معناست که یا معلم خوب تدریس نمی‌کند، یا دانش‌آموز نیاز به اطلاعات پایه‌ای بیشتری دارد.
موضوع این است که همه‌ی ما باید از جایی شروع کنیم.
مسلماً اگر من سعی کنم در یک کلاس (مثلا آموزش فیزیک هسته‌ای) که هیچ پیش‌زمینه‌ای از آن ندارم بنشینم، دچار سردرد می‌شوم؛ زیرا قبل از این که کسی بخواهد فیزیک هسته‌ای را بیاموزد، باید مقدمات آنرا فرا بگیرد.
مسائل مالی بسیاری حل نشده باقی مانده‌اند؛ و ما به جای بهره‌گیری از دانش مالی برای حل آنها، پول کم پشتوانه به آنها تزریق می‌کنیم.
ما از ایده‌های قدیمی برای حل مشکلات زندگی مدرن استفاده کرده‌ایم.
استفاده از ایده‌های قدیمی برای حل مشکلات جدید، فقط و فقط مسبب مشکلات عظیم‌تر و جدیدتری خواهد شد. به همین علت، من بر این باورم که هوش‌های مالی پنج گانه دارای اهمیت هستند.
اگر این پنج هوش مالی را ارتقاء دهید، احتمال این که در دنیایی به شدت رو به تغییر موفق شوید، بیشتر است. بدین ترتیب بهتر می‌توانید مشکلات خود را حل کنید و هوش مالی خود را ارتقاء دهید.
۴ روش که با کمک آنها از امروز می‌توانید هوش مالی‌تان را بسازید!
۱. خودتان را درگیر کار کنید:
اگر شما از وظایف کاری‌تان که واقعا دوست ندارید انجام‌شان دهید سر باز زنید یا از انجام آنها تمرد و چشم‌پوشی کنید، فکر می‌کنید رییس‌تان چندوقت شما را سرکار نگه می‌دارد؟ طول نمی‌کشد، مطمئن باشید! شغل‌تان، منبع مالی و در واقع پول شماست.
وقتی شما به پول یا امور مالی خود به نحوی شایسته توجه کنید آن‌گاه می‌توانید تغییر را ببینید. ممارست برای بهبود رابطه با پولتان، هوش مالی شما را افزایش می‌دهد.
۲. به خودتان آموزش دهید:
به شما پیشنهاد نمی‌کنیم به دوران مدرسه برگردید تا درباره‌ی امور مالی چیزهایی بیاموزید یا در کلاس‌های آموزشی سهام و اوراق قرضه ثبت‌نام کنید.
مادامی که شما می‌توانید یک مشاور موثق استخدام کنید تا در تصمیمات و انتخاب‌های مالی کمک‌تان کند، ضرورتی ندارد خودتان تمام زیر و بم سرمایه‌گذاری را بدانید.
فهمیدن چگونگی تغییر راه‌های رفتاری شما با پولتان مهم است. توجه داشته باشید که چگونه با پولتان رفتار می‌کنید و روزانه چه تصمیماتی اتخاذ می‌کنید که وضع مالی‌تان را بهتر یا بدتر می‌کند. به این مسئله که فقط رفتاری را از خود بروز دهید که به نفع شماست متعهد باشید. این کار هوش مالی شما را افزایش می‌دهد.
۳. تفکرتان را تغییر دهید:
اغلب مواقع این تفکر ما است که در جایی که هیچ رشد فکری نداریم نگه‌مان می‌دارد.
برای افزایش هوش‌مالی و احساس کامیابی مالی، طرز تفکرتان را تغییر دهید. به جای اینکه فکر کنید زندگی بدون خریدن فلان چیز گران‌قیمت برایتان پوچ است، بیشتر درباره‌ی ثروت ساختن بیندیشید.
وقتی روی خرج کردن تمرکز کنید، هوش مالی‌تان پایین نگه داشته می‌شود، اما وقتی به این می‌اندیشید که چگونه می‌توانید پول بیشتری بدست آورید، هوش مالی‌تان افزایش می‌یابد و به اتخاذ تصمیماتی می‌پردازید که در پس آن تفکرتان تغییر می‌یابد. باهوش‌تر بودن یعنی هوشمندانه‌تر اندیشیدن.
۴. زمان‌تان را عاقلانه بگذرانید:
افزایش هوش مالی شامل تخصیص زمان‌تان به انجام کارهایی است که واقعا برای زندگی سالم‌تر با پول به آن نیاز دارید. برای اینکه رابطه‌تان با پول بهتر باشد نیاز دارید کارهای بهتری با پول انجام دهید.
رهاسازی خودتان از بدهی‌ها، هوش مالی‌تان را افزایش می‌دهد، بنابراین خرج روزانه‌تان را شدیدا کنترل کنید.
به جای اینکه منتظر بمانید و به این بیندیشید که آیا می‌توانید از پس خواسته‌هایتان برآیید، هر ماه زمانی را به این اختصاص دهید که برنامه‌ای را برای امور مالی‌تان بنویسید و دقیقا پولی را که به‌دست می‌آورید و نیز انتخاب‌هایتان برای چگونگی خرج کردن‌اش را مشخص کنید. انجام این کار قدرت کنترل بیشتر پولتان را به شما می‌دهد.
کیفیت شرایط مالی امروز شما بستگی به کیفیت رشد و پرورش هوش مالی شما از کودکی تا کنون دارد. جالب است بدانید هوش مالی کودک، کپی هوش مالی والدین و نزدیکان است. بعد ها هوش مالی و اقتصادی سرمایه گذاری فرد در واکنش به تجربیات پیش رو دست خوش تغییر و تحول مثبت و یا منفی می شود که نهایتا در بزرگسالی شکل و فرم شخصی و خاصی به خود می گیرد. یعنی هرکدام از ما در هر سنی شخصیت مشخص مالی در خود داریم و بر اساس نظام باورهای مالی خود عمل می کنیم.
تقسیم بندی هوش مالی یا اقتصادی :
رابرت کیوساکی هوش مالی یا اقتصادی را به ۵ مورد تقسیم می کند که از شما می خواهیم تا به این موارد توجه فرمایید:
۱- کسب درآمد بیشتر:
این مورد با توجه به مقدار پولی که بدست می آورید سنجیده می شود. اگر در آمد سالانه شما ۳۰ میلیون تومان باشد، هوش مالی شما نسبت به فردی که در سال ۱۰ میلیون تومن درآمد دارد، بالاتر است.
۲- حفظ پول :
زمانی که درآمدی را کسب کردید، باید آن را حفظ کنید. حفاظت پول مخصوصاً در مقابل مالیات دومین جنبه هوش مالی یا اقتصادی می باشد
۳- بودجه بندی پول :
کیوساکی می نویسد” توانایی داشتن زندگی خوب و در عین حال سرمایه گذاری بدون توجه به اینکه چقدر درآمد کسب می کنید، نیاز به سطح بالایی از هوش مالی دارد .” این حوزه از هوش مالی یا اقتصادی براساس مقدار پولی که پس از پرداخت هزینه ها برای شما باقی می ماند، اندازه گیری می شود.
۴- اهرم سازی برای پول :
این حوزه از هوش مالی یا اقتصادی براساس بازده سرمایه گذاری اندازه گیری می شود. ” چگونه مازاد پول خود را به کسب ثروت بیشتر اختصاص داده اید؟ “
۵- بهبود اطلاعات مالی :
اطلاعات مالی تنها به معنای دانش مفاهیم مالی نیست – بلکه شامل اطلاعات دقیق و جزئی از سرمایه گذاری های شما نیز می شود. هوش مالی یا اقتصادی پلی به سوی ثروتمند شدن است. آیا شما هوش مالی یا اقتصادی دارین؟آیا پول شما را ثروتمند می کند؟
همه ی ما می دانیم افرادی که هر روز خیلی سخت کار می کنن پول بیشتری در می آورند، اما هرگز ثروتمند نمی شوند! حتی بسیاری از آنها بیشتر از قبل بدهکار می‌شوند و مشکلات مالی بیشتری پیدا می‌کنند. همه‌ی ما داستان هایی برای برنده شدن در مسابقات قرعه کشی را شنیده ایم که افراد کاملا تصادفی ثروتمند می شوند.
برخی دیگر هم با خریدن خانه یا خریداری اماکن گوناگون در مدت زمان کوتاهی سود می کنند و ثروتمند می شوند. در مقابل نیز می شنویم که افراد زیادی با خرید اوراق بهادار یا سکه های طلا ضرر می کنند و همه سود و سرمایه ی خود را به یک باره از دست می‌دهند. اما بسیاری دیگری از افراد هستند که هر روز که می‌گذرد بر دارایی آنها افزوده می‌شود.
با آنکه شاید حتی زمان کمتری هم نیز صرف کار خود کنند اما ثروت آنها هر روز بیشتر شده و زندگی‌هایشان رو به رونق و تجمل بیشتر سوق پیدا می‌کند.چه عواملی باعث می‌شود که بعضی افراد اینگونه و با شتاب خیلی بیشتری نسبت به بقیه افراد پیشرفت کنند چیست؟
هوش مالی جواب تمام این پدیده‌ها و این پیشرفت هاست. کسانی که به یک باره زندگیشان عوض می‌شود جادو یا سحری نکردند
آنها فقط خود را کشف کرده‌اند و شروع به تقویت و گسترش هوش خود کرده‌اند
تنها چیزی که باعث می‌شود شما ثروتمند شوید هوش مالی شماست که چقدر و چه میزان آن را شناخته اید و توانسته اید آن را تقویت کنید. تقویت هوش مالی راه های مختلفی دارد که در هر فرد بسته به نوع شرایط زندگی و مهارت های شخصی آن فرد متفاوت می‌باشد.
