هوش هیجانی چیست؟ آیا با مفهوم هوش هیجانی و اهمیت آن در زندگی و محیط کسب‌وکار آشنا هستید؟ چه چیزهایی باعث افزایش هوش هیجانی در افراد می‌شود؟ با ما تا انتهای این مقاله از وبسایت سخن امید همراه باشید.
هوش هیجانی دربرابر بهره هوشی
تا مدتها روان‌شناسان معتقد بودند که بهره هوشی مهم‌ترین علت تعیین کننده توانایی افراد در موفقیت‌های تحصیلی، شغلی و فردی است. اما بهره هوشی یا همان آی‌کیو با مطرح شدن بحث هوش هیجانی تا حد زیادی اهمیت خود را از دست داد.
ممکن است برایتان سوال پیش بیایدکه هوش هیجانی چیست؟ هوش هیجانی به جنبه‌ای از توانایی ذهنی افراد اطلاق می‌شود که با آن می‌توانند افراد دیگر را بهتر درک کنند و از این موهبت در بهبود و مدیریت روابط اجتماعی‌شان بهره‌گیری کنند.
درواقع هوش هیجانی به معنای درک درست احساسات در موقعیت‌های متفاوت است. چه احساسات خودمان و چه احساسات دیگران.
به بیان ساده‌تر می‌توان گفت که افراد با هوش هیجانی بالا در درجه اول احساسات و عواطف خود و دیگران را به خوبی می‌شناسند و درک می‌کنند و در درجه بعد می‌توانند آن را کنترل و مدیریت کنند و روابط فردی و اجتماعی‌شان را بهبود ببخشند.
آی‌کیو ما را قادر به انجام کارهای مختلف می‌کند و توانایی فردی ما را در عمل بالا می‌برد. اما هوش هیجانی به ما این توانایی را می‌بخشد که درک کنیم که کجا، چه کاری را انجام بدهیم.
درواقع هوش هیجانی در مرتبه‌ای بالاتر از آی‌کیو قرار می‌گیرد. توانایی مدیریت صحیح امور انسانی و اجتماعی همان چیزی است که روان‌شناسان به عنوان هدف اصلی هوش هیجانی می‌شناسند.
چرا هوش هیجانی اهمیت دارد؟
هوش هیجانی به ما این توانایی را می‌بخشد که روابط اجتماعی بهتری داشته باشیم. رضایت از روابط و مدیریت صحیح آن از نتایج مهم هوش هیجانی است. ما انسان‌ها اجتماعی آفریده شده‌ایم و باید توانایی زندگی سالم اجتماعی را داشته باشیم.
برای همین می‌توان هوش اجتماعی را مهم‌ترین ابزار زیست اجتماعی دانست. اما کسانی که هوش هیجانی بالایی دارند؛ از چه ویژگی‌هایی برخوردار هستند؟ چطور می‌توانیم کسانی که ای‌کیوی بالایی دارند را شناسایی کنیم؟
در یک نگاه کلی می‌توان گفت که هوش هیجانی ۴ بعد و نمود متفاوت دارد:
توانایی درک احساسات دیگران؛
توانایی ابراز صحیح و بجای احساسات؛
توانایی درک احساسات و هیجان‌های روحی؛
توانایی مدیریت هیجان‌ها.
افرادی که هوش هیجانی بالایی دارند در روابط اجتماعی بسیار منعطف هستند.
آنها در انجام کارهای گروهی موفق‌ند و عملکرد مطلوبی نسبت به سایرین از خودشان نشان می‌دهند.
ای‌کیوی بالا از افراد مدیران موفقی می‌سازد که توانایی کنترل هر مجموعه‌ای را دارند.
افرادی که هوش هیجانی بالایی دارند، به سادگی گول نمی‌خورند، وسوسه نمی‌شوند و شخصیت‌های محکمی دارند.
هوش هیجانی بالا، تضمین کننده سلامت جسمی و روانی افراد است. توانایی کنترل عواطف و هیجانات باعث می‌شود که افراد دارای ای‌کیوی بالا بتوانند به آرامش درونی برسند.
افراد دارای هوش هیجانی بالا کمتر با دیگران دچار تعارض و اختلاف می‌شوند. این افراد در صورت بروز اختلافات، به سادگی می‌توانند از پس مدیریت و حل اختلاف بربیایند.
اعتماد به نفس بالا و ایجاد حس اطمینان در دیگران، از دیگر موهبت‌های هوش هیجانی است. این افراد معمولا محبوبیت زیادی دارند و در جمع جدی گرفته می‌شوند.
چطور می‌توان هوش هیجانی را تقویت کرد؟
خبر خوب اینکه هوش هیجانی قابلیت تقویت و بهتر شدن دارد. شما می‌توانید با انجام تمرین‌های مختلفی این توانایی را در خودتان افزایش دهید.
از ویژگی‌های مهم هوش هیجانی این است که در هر سن و سالی قابل تقویت است و تمرین‌های تقویت آن هم باید دائم و پیوسته انجام شود. در ادامه بعضی از کاربردی‌ترین روش‌های افزایش هوش اجتماعی را با شما به اشتراک می‌گذاریم:
قدم اول؛ خودشناسی
مهم‌ترین قدم در افزایش هوش هیجانی ، خودآگاهی و تقویت آن است. ساعاتی را در هفته به خودتان اختصاص دهید. سعی کنید بیشتر به خودتان فکر کنید. بفهمید چه چیزهایی شما را عصبانی می‌کند. چه چیزی بیشتر به شما انگیزه می‌دهد.
نقاط ضعف و قوت خودتان را بشناسید. به این توجه کنید که وقتی ناراحت یا بی‌انگیزه هستید، چه چیزی توانایی آرام کردن شما را دارد با برعکس، چه چیزی می‌تواند باعث برانگیختگی شما شود.
خودآگاهی به مرور زمان منجر به هوشیاری شما نسبت به خودتان و احساسات‌تان در موقعیت‌های متفاوت خواهد شد. در آن صورت در لحظاتی که احساسات متفاوتی با شدت بالا دارید، کاملا درک خواهید کرد که چرا برانگیخته شده‌اید.
چه چیزی شما را ترسانده یا از چه چیزی ذوق‌زده هستید. آگاهی و شناخت، قدم اول کنترل و مدیریت این احساسات خواهد بود.
خودتان را به چالش بکشید
سعی کنید در موقعیت‌های مختلف به صورت کاملا خودآگاهانه خودتان را محک بزنید. برخورد شما با حوادث و اتفاقات و به چالش کشیده شدن شخصیت‌تان یکی از راه‌های افزایش هوش هیجانی است. سعی کنید مدام شخصیت خودتان را تحلیل کنید. رفتارتان، جزییات واکنش‌تان به مسائل و حتی نظرات‌تان را از زیر نگاهتان عبور دهید.
در واکنش به مسائل حق به جانب نباشید. تلاش کنید خودتان را به جای طرف مقابل و عقایدش قرار دهید و از دید او هم مساله را بررسی کنید. درک زاویه نگاه طرف مقابل یکی از مهم‌ترین قدم‌هایی است که می‌توانید برای افزایش هوش هیجانی بردارید.
خودتان را دوست داشته باشید
به چالش کشیدن خودتان به معنای دشمنی با درون‌تان نیست. برای داشتن روان سالم و هوش هیجانی بالا باید به خودتان ارزش و اعتماد هدیه کنید.
نسبت به مسائل خوش‌بین باشید و خوش‌بینی را نسبت به خودتان و توانایی‌هایتان هم درونی کنید. سعی کنید از خودتان قدردانی کنید. اگر به موفقیت رسیدید برای خودتان هدیه بخرید. کاری کنید که ناخودآگاه شما درک کند که برای شما ارزشمند است.
روابط اجتماعی‌تان را افزایش دهید
برای داشتن هوش هیجانی بالا، باید روابط اجتماعی و دوستان‌تان را افزایش دهید. بدیهی است که بدون داشتن کسانی که با آنها در تعامل باشیم، نمی‌توانیم هوش اجتماعی و توانایی مدیریت روابط‌مان را به آزمایش بگذاریم.
از طرفی هرچقدر که روابط‌مان گسترده‌تر باشد، تکنیک‌ها بیشتری برای مدیریت روابط و احساسات یاد می‌گیریم. داشتن دوستان مختلف از طیف‌های گوناگون بزرگترین تمرین برای همزیستی مسالمت‌آمیز و بهبود سطح روابط اجتماعی است.
به دوستان‌تان اهمیت بدهید. سعی کنید احساسات آنها را درک کنید و احساسات‌تان را نسبت به آنها نشان دهید.
بنویسید
یکی از مهم‌ترین تمرین‌های افزایش هوش هیجانی این است که بتوانیم به احساسات‌مان سامان ببخشیم. نوشتن یکی از تکنیک‌های سامان‌دهی به افکار و احساسات است.
سعی کنید در روز چند خط درمورد احساسات، تفکرات و عواطف‌تان یادداشت کنید. نوشتن گاهی توانایی آرام‌بخشی پیدا می‌کند و می‌تواند در بهبود عملکرد ذهن شما در مواقع گوناگون بسیار مفید و ثمربخش باشد.
گوش کنید
شنونده خوبی باشید. کسانی که هوش هیجانی بالایی دارند شنونده‌های قدرتمندی هستند. آنها پای حرف‌های دیگران می‌نشینند و سعی می‌کنند از راه کلام احساسات و عواطف آنها را درک کنند. تا یاد نگیریم که شنونده خوبی باشیم، نمی‌توانیم توان تاثیرگذاری کلام‌مان را افزایش دهیم.
سعی کنید در برخورد با دیگران به صحبت‌هایشان احترام بگذارید. حتی اگر حرف‌هایشان به‌نظرتان غیرمنطقی و دور از ذهن می‌آید، اجازه دهید که حرف‌شان تمام شود و بعد درمورد حرف‌هایشان اظهار نظر کنید.
از افراد منفی دور شوید
خوش‌بینی باعث تقویت حس آرامش درونی شما خواهد شد. کسانی که هوش هیجانی بالایی دارند به خوبی می‌توانند نگرانی و استرس‌هایشان را مدیریت کنند و افکار منفی را از ذهن‌شان دور کنند. این کار درواقع نوعی احترام گذاشتن به خود است.
سعی کنید زیاد دنبال اخبار منفی نباشید. آدم‌های منفی‌باف را که کاری جز نفرت‌پراکنی و منفی‌نگری ندارند کنار بگذارید. شما حق دارید که آنطور که دوست دارید زندگی کنید و از انر‌ژی منفی افراد دور باشید. بهتر است در این موارد تعارف را کنار بگذارید و به سادگی از آنها دور شوید.
درآخر
هوش هیجانی یکی از مهم‌ترین تکنیک‌های زندگی است. کسانی که هوش هیجانی بالایی دارند عمدتا رضایتمندی بیشتری نسبت به زندگی دارند و کیفیت زندگی آنها به‌طرز قابل توجهی بالاست.
همانطور که اشاره کردیم این مهارت به سادگی قابل افزایش است و هیچ فرقی ندارد که از چه سنینی تصمیم به تقویت آن کرده باشیم.
نکته مهم درباره تکنیک‌های افزایش هوش هیجانی این است که تمرین‌ها را به صورت مداوم و همیشگی با خودمان تکرار کنیم. افزایش هوش هیجانی نیازمند تلاشی دائمی در شناخت خود و دیگران است.
درعوض ثمره آن به طرز قابل توجهی کیفیت زندگی اجتماعی ما را افزایش خواهد داد. منتظر نمانید. از همین حالا شروع به انجام این تکنیک‌ها کنید. نظرات و پیشنهادات خود را در این مورد با ما درمیان بگذارید.
در پایان از توجه شما همراهان گرامی و همچنین مطالعه این مقاله از وبسایت سخن امید سپاسگزارم.
