دلایل و راهکارهای کاهش ترس کودک از تاریکی

دو سالگی آغاز ترس از تاریکی

یکی از ترس هایی که بین بیشتر کودکان وجود دارد، ترس از تاریکی است. معمولا این ترس بین سنین ۲ تا ۳ سالگی آغاز شده و تا سن ۱۰ تا ۱۲ سالگی شدت و ضعف پیدا خواهد کرد.

–

دلایل ترس کودک از تاریکی

یکی از مواردی که باعث ترس کودک از تاریکی می شود، زمانی است که پدر و مادر و یا نزدیکان او از تاریکی برای تنبیه استفاده میکنند و او را در اتاق تاریک مثل انباری، زیرزمین و… که سبب ترس و وحشت او می شود، قرار میدهند. نکته دیگر اینکه فضای منزلی که کودک در آن زندگی می کند یا اتاق آشنای کودک، در وضعیت های تاریک و روشن انعکاس بصری متفاوتی دارد.

همچنین کودکی که در مرحله خیالپردازی است به راحتی می تواند از تخیل خود در مسیر منفی استفاده کرده و از هر چیزی در تاریکی برای خود موجود وحشتناکی بسازد و از آن  بترسد. گاهی اوقات حتی فکر تنهایی در یک اتاق تاریک باعث ترس کودک میشود. در درجه اول کودکانی که از تاریکی و تنهایی به مقدار زیاد دچار ترس و اضطراب می شوند و از آن فرار می کنند نیازمند احساس امنیت و آرامش هستند که باید والدین و اعضای خانواده این امنیت را به آنها بدهند. جملاتی مثل: مامان، بابا، من از تاریکی می ترسم. همین حالا یک دیو تو اتاقم بود. یه صدایی شنیدم ولی وقتی برگشتم، کسی رو ندیدم. این ها گوشه ای از صحبتهای کودکانی است که از تاریکی ترس و وحشت دارند.

گاهی ترس از تاریکی به این دلیل است که کودک نمی داند در تاریکی چه باید بکند؟ و یا گاهی علت ترس او از تاریکی آن است که نمی تواند مادر، پدر و یا اطرافیان را ببیند. در صورتی که اگر کودک آنها را در کنار خود حس کند، ترسش از بین خواهد رفت. گاهی اوقات، ترس کودک از تاریکی بخاطر تصورات ذهنی او درباره شنیده هایش در رابطه با دزد و موجودات خیالی است که از اطرافیان خود درباره آن ها  شنیده است.

راهکارهایی برای کاهش ترس کودک از تاریکی

• گاهی اوقات انجام برخی بازی ها و سرگرمی ها در تاریکی می تواند سبب کاهش ترس کودک از تاریکی شود، مثلاً پدر و مادر می توانند جلوی نور شمع به سایه بازی روی دیوار بپردازند و یا در تاریکی، ناپدید شده و از کودک بخواهند آن ها را پیدا کند. بدیهی است بتدریج انجام این بازی ها کودک را به تاریکی عادت میدهد و او متوجه میشود که اشیاء در تاریکی هیچ تفاوتی با زمانی که هوا روشن است ندارند.
• راه دیگر، کشف علت اصلی ترس کودک است. برای مثال، پدر و مادر می توانند رفتارها و رویدادهای روزانه فرزند خود را زیر نظر بگیرند. مثلأ اتفاقاتی که در خانه، مدرسه و یا بین او و دوستانش می افتد را بررسی کنند.
• گاهی اوقات کشیدن نقاشی توسط کودک ترس او را بیان میکند. اینکه او چه طرحی کشیده و از چه رنگهایی استفاده کرده است میتواند ما را از ترس کودک آگاه سازد. معمولا رنگ های تیره، مات و تاریک نشاندهنده اضطراب ها و ترس ها هستند و گاهی هم خط خطی کردن چهره ای ترسیم شده، نماینگر از بین بردن و محو کردن عامل ترس است. پس نقاشی کشیدن کودک دری را برای کشف عامل ترس کودک به روی ما باز میکند. از این طریق ما می توانیم با کودک درباره چیزی که کشیده صحبت کرده و با پرسیدن سوالات ساده، علت ترس او را متوجه شویم.  البته کشیدن نقاشی نباید به اجبار باشد. باید کودک را در امنیت و آرامش قرار داد تا کم کم از این طریق ترس خود را افشا کند.
• میتوان زمان خواب کودک را با اتفاقات خوش و آرامش بخش همراه کرد. کارهایی مانند مسواک زدن، شب بخیر گفتن، پوشیدن لباس خواب، شنیدن داستانی ساده و یا خاطره ای از دوران کودکی می تواند دلهره و اضطراب کودک را کاهش دهد.
• میتوان یک چراغ کم نور و یا چراغ خواب، در اتاق کودک قرار داده و با روشن کردن آن، اطاق را از تاریکی محض خارج کرد. البته باید حواسمان باشد چراغ خواب را جایی قرار دهیم که نور آن موجب افتادن سایه وسایل اتاق روی دیوار نشود، چون کودکان با خیال پردازی های خود سایه ها را به صورت اشباح و موجودات خیالی تجسم می کنند و در مواردی هم استفاده از یک چراغ قوه کوچک در کنار تختخواب، باعث آرامش خیال کودک میشود. نکته دیگر اینکه بعد از آن که چراغ اتاق را خاموش کردیم، سریع اطاق را ترک نکرده و کنار او بمانیم و کمی با او صحبت کنیم.
• زمانی که کودک وحشت زده از خواب می پرد، سعی نکنیم کودک را مورد انتقاد یا سرزنش قرار دهیم.  بلکه با صبر و حوصله علت ترسش را جویا شویم و از او بخواهیم در مورد موجوداتی که در خواب دیده است صحبت کند، از این طریق ترس و وحشت کودک کاهش یافته و راحت تر می تواند به مقابله با آن بپردازد.
• منبع: عصر ایران ۲