برای اینکه سخنرانی عالی شوید، هیچ تمرینی بهتر از سخنرانی در جمع وجود ندارد. وقتی در جمعی قرار می‌گیرید و سخنرانی می‌کنید، در وضعیت چالش‌برانگیزی قرار می‌گیرید که نمی‌توان شبیه‌سازی‌اش کرد. مشکل اینجاست که حضور در جمع برای سخنرانی موقعیتی است که همیشه فراهم نمی‌شود. خوشبختانه می‌توانید در خانه هم تمرین کنید و برای این کار گزینه‌های زیادی دارید. نکته مهم این است که باید برای این کار وقت بگذارید. اگر می‌خواهید فن بیان بهتری داشته باشید، می‌توانید تمرینات فن بیان این مقاله از سخن امید را انجام دهید.
۱. صدا را گرم کنید
گرم‌کردن صدا تمرینی است که معمولا خوانندگان انجامش می‌دهند، اما برای سخنرانان هم مفید است. این تمرین با هدف آماده‌کردن تارهای صوتی انجام می‌شود و روش انجامش این‌گونه است که فرد با الگویی مشخص صدای خود را بلند و کوتاه می‌کند.
برخلاف خوانندگان، معمولا سخنرانان نیاز ندارند که قبل از ارائه، تمرین سخنرانی کنند. البته فکر بدی نیست که قسمت‌هایی از آن را در خانه اجرا کنند. اگر می‌خواهید در همایش‌ها با مشکل مواجه نشوید، به انجام این تمرین در خانه عادت کنید.
زمزمه‌کردن آهنگی ساده تمرین مفیدی است. زمزمه صدایی است که با دهان بسته ایجاد می‌شود، بنابراین هنگام زمزمه‌کردن نباید دهانتان را باز کنید یا عضلات گونه‌ها را حرکت دهید. در این حالت، ارتعاشات را در گلو و صورت خود احساس خواهید کرد.
ها کردن هم تمرین مفیدی است. برای انجام این تمرین نفسی عمیق بکشید و هنگام خارج‌کردن هوا، به‌آرامی ها کنید تا هوا کاملا خارج شود. می‌توانید این کار را چندین بار تکرار کنید.
۲. تمرینات تنفسی انجام دهید
به‌کمک تمرینات تنفسی می‌توانید اضطراب خود را مهار کنید و برای سخنرانی آماده شوید. ساده‌ترین تمرین تنفسی این است که خیلی راحت بایستید، شانه‌ها و بالاتنه را شل کنید و عمل دم و بازدم را به‌آرامی انجام دهید. در حالی که تا ۴ می‌شمارید، از طریق بینی نفس عمیق بکشید. سپس با شمارش معکوس نفستان را از دهان خارج کنید. اگر لازم بود این تمرین را تکرار کنید.
۳. جلوی آینه صحبت کنید
صحبت‌کردن جلوی آینه باعث می‌شود که بتوانید متناسب با موضوع سخنرانی خود، از زبان بدن استفاده کنید. وقتی جلوی آینه صحبت می‌کنید، متوجه می‌شوید که مخاطبان هنگام سخنرانی شما با چه صحنه‌ای مواجه می‌شوند. این ترفند بین سخنرانان رایج است و استفاده از آن سابقه‌ای طولانی دارد.
۴. از خودتان فیلم بگیرید
در واقع این تمرین نمونه امروزی‌تر تمرین قبل است. امروزه هریک از ما گوشی هوشمندی داریم که دوربین دارد. هنگام سخنرانی از خودتان فیلم بگیرید. پس از سخنرانی و در اولین فرصت فیلم را تماشا کنید و نکات مثبت و منفی سخنرانی خودتان را یادداشت کنید. اگر نکات یادداشت‌‌شده را رعایت کنید، عملکرد بهتری خواهید داشت.
۵. زبان‌پیچان‌ها را تمرین کنید
زبان‌پیچان‌ها عبارت‌های دشواری هستند که تکرارکردن آنها باعث می‌شود ذهن و زبان شما برای سخنرانی آماده شوند. اگر سخنرانی‌های شما حاوی کلمات و عبارات پیچیده‌اند، بهتر است که این تمرین را تکرار کنید. البته تکرار زبان‌پیچان‌ها فایده دیگری هم دارد؛ با انجام این تمرین، دیگر بیش از اندازه سریع صحبت نمی‌کنید. بیان عبارت و جملات سخت برای تمرین فن بیان مفیدند. این تمرینات فن بیان بیش از آنچه تصور می‌کنید مؤثرند.
۶. گزیده مطالب را به زبان خارجی تمرین کنید
برای اینکه بتوانید تسلط بیشتری روی اداکردن کلمات و جملات پیدا کنید، یکی از بهترین راهکارها این است که گزیده سخنرانی خود را به زبانی خارجی ارائه دهید. البته باید زبانی را انتخاب کنید که چیزی از آن نمی‌دانید، چراکه هدف شما تمرکز روی نحوه صحبت کردن است و نه توجه به ترجمه و معنی. در واقع شما باید تمرکز خود را از روی معانی بردارید و روی الفاظ تمرکز کنید.
۷. از عبارت‌های پُرکننده استفاده نکنید
عبارت‌های پُرکننده عبارت‌هایی هستند که بار معنایی ندارند مانند «در واقع» و «خدمت شما عرض کنم». برای انجام این تمرین، باید تلاش کنید هنگام سخنرانی تا می‌توانید از این عبارت‌ها استفاده نکنید. حتی تلاش کنید در صحبت‌های روزمره هم از این عبارت‌ها استفاده نکنید. این کار باعث می‌شود به استفاده‌نکردن از عبارت‌های پرُکننده عادت کنید و سخنرانی‌های رسمی شما حالت طبیعی‌تری داشته باشند.
۸. بداهه‌گویی را تمرین کنید
فی‌البداهه صحبت‌کردن به‌معنای صحبت‌کردن بدون آمادگی و برنامه‌ریزی است. سخنرانان برای اینکه ارائه بهتر و تأثیرگذارتری داشته باشند از این ترفند در تمرینات فن بیان استفاده می‌کنند. اگرچه برای دستیابی به این مهارت خلاقانه باید زیاد تمرین کنید، بدون شک ارزش این همه تمرین را دارد. با کسب این مهارت نه‌تنها می‌توانید در میزگردها و جلسات پرسش و پاسخ بهتر صحبت کنید، بلکه روی صحبت‌های روزمره شما هم اثر مثبت می‌گذارد.
۹. نقش وکیل مدافع شیطان را بازی کنید
وقتی وکیل مدافع شیطان می‌شوید، برای اثبات چیزی استدلال می‌کنید که معمولا برای رد آن استدلال می‌کرده‌اید. البته بهتر است موضوعات بحث‌برانگیز مانند دین و سیاست را کنار بگذارید. مثلا می‌توانید از فیلم موردعلاقه خودتان انتقاد کنید یا دیگران را به گوش‌کردن آثار خواننده‌ای تشویق کنید که آثار او را نمی‌پسندید.
۱۰. موضوعی را انتخاب کنید و درباره آن صحبت کنید
یکی دیگر از روش‌های تقویت مهارت بداهه‌گویی همین تمرین است که با انجام آن عادت می‌کنید درباره هر چیزی بدون آمادگی و تمرین صحبت کنید. از تایمر استفاده کنید تا متوجه شوید که چقدر می‌توانید این تمرین را ادامه دهید. البته خیلی بهتر می‌شود اگر این تمرین را با تمرین شماره ۷ ترکیب کنید: بداهه‌گویی بدون استفاده از عبارت‌های پُرکننده.
اگر موضوعات کاملا عادی و روزمره را انتخاب کنید، انجام این تمرین بیشتر از آنچه تصور می‌کنید دشوار خواهد بود. اگر بخواهید این تمرین را با موضوع پرتقال یا یک فنجان قهوه انجام دهید، متوجه سختی آن خواهید شد.
۱۱. تمرین کنید لحن شما واقعی باشد
اگر یک چیز بگویید اما لحن شما چیز دیگری را برساند، مخاطب دچار تعارض می‌شود. نباید صحبت‌ها و لحن شما دو چیز متضاد را به مخاطب نشان دهند. اگر هنگام سخنرانی اعلام کنید که خوشحال هستید اما لحن شما بی‌حوصلگی را نشان دهد، مخاطب حس خوب شما را باور نمی‌کند.
برای این تمرین باید سعی کنید احساس خودتان را در جملات آغازین به مخاطب انتقال دهید. نحوه بیان این جملات بسیار مهم است و باید بتوانید هر احساسی را که دارید در لحن خود منعکس کنید. دو فرد خوشحال و ناراحت جمله‌ای یکسان را با ۲ لحن متفاوت می‌گویند؛ نحوه اتصال کلمات به یکدیگر، سرعت ادای جملات و حتی الگوی بلند و کوتاه‌کردن صدای این دو نفر متفاوت خواهد بود. روی تمام این تفاوت‌ها تمرکز کنید و بکوشید آنها را در لحن خود پیاده کنید.
توصیه پایانی
برای اینکه فن بیان بهتری داشته باشید، می‌توانید این ۱۱ تمرین را انجام دهید و چند کتاب فن بیان را بخوانید. توصیه می‌کنیم در چالشی ۱۱روزه شرکت کنید و هر روز را به انجام یکی از این تمرینات فن بیان اختصاص دهید. پس از این چالش، روی تمریناتی تمرکز کنید که به‌نظرتان مفیدتر بودند.
